توجه به دستور العمل های قرآنی همواره مد نظر همه مسلمانان باید قرار گیرد تا بتوانند با بهره گیری از آنها و زندگی به سبک اسلامی، راه سعادت را بپیمایند.
یکی از این دستورات تشکیل شورای حل اختلاف خانوادگی است که دارای مزیت های بسیاری است. ایده اصلی و مهم دراین روش، اولا توجه به این گزاره عقلانی "علاج درد قبل از وقوع " است و ثانیا توجه به روحیه کد خدا منشی و استفاده از ظرفیت ریش سفیدان و بزرگان هر خانواده در حل اختلافات است.
آیه 35 سوره نساء :
وَإِنْ خِفْتُمْ شِقَاقَ بَیْنِهِمَا فَابْعَثُواْ حَکَماً مِّنْ أَهْلِهِ وَحَکَماً مِّنْ أَهْلِهَآ إِنْ یُرِیدَآ إِصْلَحاً یُوَفِّقِ اللَّهُ بَیْنَهُمَآ إِنَّ اللَّهَ کَانَ عَلِیماً خَبِیراً
ترجمه: و اگر از (ناسازگارى و) جدایى میان آن دو (زن و شوهر) بیم داشتید، پس داورى از خانوادهى شوهر، و داورى از خانوادهى زن برگزینید (تا به اختلاف آن دو رسیدگى کنند) اگر این دو بناى اصلاح داشته باشند خداوند میان آن دو را به توافق مىرساند، زیرا خداوند، (از نیّات همه) با خبر و آگاه است.
این آیه که روش حل اختلافات خانوادگی زوجین را بیان میدارد، دارای چند مزیت است که شامل موارد زیر است:
- داوران، از هردو فامیل باشند تا دلسوزی، تعهّد و خیرخواهى بیشترى داشته باشند.
- رسیدگى به اختلاف دراین دادگاه، سریع، بدون تراکم پرونده ومشکلات کار ادارى است. این دادگاه نیاز به بودجه ندارد.
- اسرار دادگاه به افراد غریبه نمىرسد و مسائل اختلافى در میان خودشان مىماند.
اما آیا ما واقعا در زندگی اینگونه ایم؟
متاسفانه در چند سال اخیر به بهانه استقلال زندگی جوانان، نقش بزرگان در زندگی آنان کم گردید، بگونه ای که در بعضی خانواده ها شاهدیم که افراد به سخن ریش سفیدان خانواده هیچ گونه توجهی ندارند و حتی سخن آنان را عبث و بیهوده می پندارند و نتیجه این امر، حل نشدن اختلافات، طولانی شدن آن و تبدیل شدن آن به یک اختلاف پیچیده است که برای حل آن هزینه های فراوانی باید پرداخت شود. حال آنکه اگر از ابتدا به نصایح ریش سفیدان جهت پیشگیری از آن و یا رفع کدورت عمل می شد، اصلا اختلافی شکل نمی گرفت یا اختلافات به سرعت و در کمال آرامش حل می گردید.
حال به نکاتی که در این آیه نهفته است مختصرا می پردازیم:
- علاج واقعه قبل از وقوع باید کرد. نگرانى ازجدایی کافى است تا اقدام به گزینش داوران شود. البته توجه کنیم که قبل از نگرانى ازجدایی، در زندگى مردم دخالت نکنیم.
- اقدام براى اصلاح میان زن و شوهر باید سریع باشد. حرف «فاء» در جمله «فابعثوا» براى تسریع است.
- بستگان، در رفع اختلاف خانوادهها، مسئولیّت بیشترى دارند. البته باید مشکلات مردم را با کمک خود مردم حل کنیم و همه مسائل را به قاضى و دادگاه نکشانیم.
- از آشتى دادن ناامید و مأیوس و نسبت به آن بىتفاوت نباشیم؛ چرا که هرجا حسن نیّت و بناى اصلاح باشد، توفیق الهى هم سرازیر مىشود.
- طرح قرآن براى اصلاح خانواده برخاسته از علم وحکمت الهى است. (علیماًخبیراً )
در نهایت باید گفت برای داشتن جامعه ای پویا و با نشاط باید از دستور العمل های قرآنی بهره گرفت. ایمان داشته باشیم که این دستورات ناشی از علم و حکت الهی است تا بتوانیم سبک زندگی اسلامی را در جامعه شاهد باشیم و راه سعادت و کمال را بپیماییم.
نویسندگان :علی حافظ فرقان، مرتضی شایان